آزمایش QF-PCR بر روی نمونه های حاصل از جنین چیست؟
آزمایش QF-PCRروشی قابل اعتماد برای تشخیص تعداد نسخه DNA در برخی از بیماریهای ژنتیکی (همانند تریزومی 21 یا سندروم داون) است. این آزمایش مولکولی میتواند در برخی از موارد جایگزین بررسیهای سیتوژنتیکی کروموزوم 13، 18، 21، X یا Y باشد. دقت زیاد این روش تشخیصی، سرعت بالا در مقایسه با برخی از روشهای تشخیصی دیگر همانند کاریوتایپ و قیمت مقرون به صرفه، کاربرد آن در بررسی تعداد نسخه ژنتیکی برخی از بیماریهای کروموزومی (خصوصا در مورد کروموزومهای پیشتر عنوان شده) افزایش داده است.
به نحوی که در مواردی، این روش جایگزین یا مکمل مناسبی برای آزمایش استاندارد طلایی کاریوتایپ نیز میگردد. چه بسا، در مواردی که قابلیت تکثیر سلول و بررسی کاریوتایپ مقدور نباشد (همچون بررسی جنین سقط شدهای که از زمان فوت آن بیش از 48 ساعت میگذرد)، آزمایش QF-PCR تنها روش ممکن جهت بررسی برخی از بیماریهای ژنتیکی می باشد. درخواست این روش منوط به تشخیص پزشک متخصص می باشد.
QF-PCR چه مواردی را بررسی می کند؟
این روش بر اساس تکنیک فلوئورسنت کمی واکنش زنجیره ای پلیمراز عمل می نماید .(Quantitative Fluorescence Polymerase Chain Reaction) در این روش قطعات اختصاصی تکثیر یافته از DNA نمونه جنین به منظور بررسی موارد شایع ناهنجاری کروموزومی زیر استفاده میشوند:
سندروم پاتائو (تریزومی13)، سندروم ادوارد (تریزومی 18)، سندروم داون (تریزومی 21)، سندروم ترنر (45,X)، سندروم کلاین فلتر (47,XXY) و برخی از دیگر تریپلوئیدی ها.
اساس کار QF-PCR چیست؟
- نمونه گیری جنینی پس از هفته دهم (پرزکوریونی) یا هفته شانزدهم (آمنیوسنتز) بارداری.
- استخراجDNA از پرزهای کوریونی یا مایع آمنیون
- انجامPCR با استفاده از کیت اختصاصی QF-PCR
- آنالیز کامپیوتری نتایج بدست آمده.
آزمایش QF-PCR به چه افرادی توصیه می شود؟
بررسی کروموزومی نمونه جنینی برای خانم هایی که احتمال زیاد اختلال در یکی از کروموزومهای عنوان شده دارند، توصیه می شود از جمله:
1- در مواردی که جواب آزمایشهای غربالگری حین بارداری ( موسوم به آزمایشات دبل، تریپل، کوآد یا NIPT) گویای احتمال بالای وجود اختلالات آنیوپلوئیدی در کروموزومهای عنوان شده باشد.
2- چنانچه سونوگرافی، حاکی از افزایش خطر ابتلا جنین به آنیوپلوئیدی در حین بارداری باشد.
3- تشخیص سریع اختلالات کروموزومی در مواردی که امکان کشت سلولی فراهم نباشد و یا زمان کافی برای کشت سلولی ندارند.
4- سابقه داشتن فرزند مبتلا به اختلال کروموزومی 13، 18، 21، X یا Y (زنده یا فوت شده).
5- داشتن اختلال کروموزومی متعادل 13، 18، 21، X یا Y در یکی از زوجین.
مقایسه روش QF PCR با روشهای سیتوژنتیکی
1- مقرون به صرفهتر بودن روش QF-PCR.
2- دقت این روش در مقایسه با روشهای سیتوژنتیکی بیش از 4/99 درصد می باشد. توجه داشته باشید که تست کاریوتایپ جنین همچنان به عنوان استاندارد طلایی تشخیص در بسیاری از تریزومی ها کاربرد دارد.
3- بررسی با روشهای سیتوژنتیکی معمولاً بیشتر از 2 هفته طول میکشد، در صورتیکه با روش مولکولی QF-PCR در کمتر از 48 ساعت جواب حاضر است.
4- بر روی نمونه غیر زنده (مانند جنین سقط شده یا فوت شده بعد از تولد) میتوان آزمایش QF-PCR را انجام داد، در صورتی که در روشهای سیتوژنتیکی نمونه می بایست از موجود زنده یا تازه فوت شده (با حفظ شرایطی خاص) تهیه شود.
5- با این روش، در صورتی که جنین مبتلا باشد، فرصت کافی برای سقط جنین وجود دارد، ولی با روش سیتوژنتیکی ممکن است فرصت کافی وجود نداشته باشد. در روش های غربالگری مرسوم و کاریوتایپ مجموعا 4 تا 5 هفته از وقت محدود دوره بارداری صرف بررسی های اولیه و کروموزومی می شود. در حالی که نتیجه آزمایش QF-PCR حداکثر 72 ساعت بعد – یعنی قبل از اتمام هفته 16 بارداری- مشخص میشود.
با افتخار به اطلاع میرساند که آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک آینده آماده ارایه خدمات در زمینه آزمایشهای کاریوتایپ، QF-PCR و MLPA بر روی نمونه پرز کوریونی یا آمنیوسنتز (مایع آمنیوتیک) می باشد. جهت کسب اطلاعات بیشتر، لطفا با واحد ژنتیک پزشکی آزمایشگاه آینده تماس حاصل فرمایید.